فرصت تماشای هلال باریک ماه در آسمان شب هفته چهارم آبان 1402 - مجله پزشکی

اگر می خواهید توانایی خود را در تشخیص هلال ماه محک بزنید، در هفته چهارم آبان 1402 فرصت مناسبی در اختیار دارید تا در میانه هفته به رصد آن بپردازید. اگر دوربین دوچشمی هم در اختیار داشته باشید، می توانید هم نشینی هلال ماه را با اجرام دیگری مانند عطارد و قلب العقرب به خوبی دیدن کنید.

این هفته بعلاوه با توجه به اینکه ماه هنوز سن خیلی کمی دارد، امکان رصد بهتر اجرام اعماق آسمان را دارید. از جمله خوشه ستاره ای پروین که بالاتر از صورت فلکی معروف جبار می درخشد. خود صورت فلکی جبار هم که حالا در شب های سرد سال اوج می گیرد، میزبان اجرام دیدنیی مانند سحابی جبار است که با استفاده از یک ابزار رصدی به آسانی قابل تشخیص است.

رویدادهای نجومی هفته چهارم آبان 1402

شنبه 20 آبان

ساعت 05:00 بامداد مقارنه ماه با ستاره سماک اعزل با فاصله 2.9 درجه روی می دهد. شب هنگام حدود ساعت 21:00 هم صورت فلکی شکارچی (Orion) یا جبار در افق شرقی قرار می گیرد. با استفاده از ابزار نجومی و دقت در نقشه آسمان می توانید سحابی معروف جبار را پیدا کنید.

بر فراز آن، ستاره دبران (Aldebaran) به رنگ نارنجی می درخشد. بالاتر از آن هم می توانید خوشه زیبای پروین (Pleiades) را ببینید و سمت چپ آن ها هم ستاره درخشان سروش (Capella) حضور دارد.

اگر به دیدنی آسمان شب ادامه دهید، می توانید با ارتفاع گرفتن صورت فلکی جبار، ستاره شباهنگ (Sirius) را حدود ساعت 22:00 یا 23:00 در زیر آن به نظاره بنشینید.

یکشنبه 21 آبان

ساعت 05:42 هلال آخر ماه ربیع الثانی 1445 هجری قمری به آسانی با چشم غیرمسلح دیده می گردد.

هنگام غروب نسر واقع (Vega) به عنوان درخشان ترین ستاره در سمت غرب آسمان حضور دارد. صورت فلکی کوچک اما شاخص شلیاق (Lyra) هم در سمت چپ آن امتداد یافته است. کمی دورتر سمت چپ و بالا، با فاصله حدود یک مشت و نیم در طول بازوی کشیده، می توانید ستاره منقار ماکیان (Albireo) را با قدر 3 ببینید. این یکی از برترین و رنگارنگ ترین ستاره های دوگانه برای رصد با تلسکوپ های کوچک و دوربین های دوچشمی است. با فاصله دورتر در همان جهت هم به شاهین تراز. (Tarazed) و سپس به الطیر (Altair) می رسید.

یکشنبه شب بعلاوه اوج بارش شهابی کم فروغ ثوری شمالی با حدود 5 شهاب (ZHR5) در ساعت است که بدین ترتیب در حضور آلودگی نوری شهرها، امکان دیدنی آن وجود نخواهد داشت.

دوشنبه 22 آبان

ماه نو دقیقا در ساعت 12:57 شکل می گیرد اما با توجه به قرارگیری در نور روز و سن بسیار کم قابل مشاهده نیست.

صورت فلکی برساوش (Perseus) در این غروب های آبان سمت شمال شرقی آسمان و زیر ذات الکرسی (Cassiopeia) قرار گرفته است. این صورت فلکی یک خوشه دوگانه معروف و دیدنی دارد که برای یافتن آن باید ضلع های W ذات الکرسی را به ترتیب از بالا بشمارید. به بخش سوم که رسیدید آن را به مقدار دو برابر طولش به سمت پایین امتداد دهید تا به محل خوشه دوگانه برسید.

با استفاده از دوربین دوچشمی به آسانی می توانید آن را رصد کنید. خود خوشه دوگانه هم به وسیله مجموعه ای از ستاره های دوگانه که با تلسکوپ امکان رصد آن ها وجود دارد، به صورت هاله های محو احاطه شده است.

برساوش اما خوشه های ستاره ای باز دیگری هم دارد. یکی از برترین آن ها M34 است که میان ستاره های رأس الغول (Algol) و گاما آندرومدا (Gamma Andromedae) یا عناق الارض جای گرفته است.

ساعت 23:12 سیاره اورانوس در مقابله با خورشید و نزدیک ترین فاصله نسبت به زمین قرار می گیرد که فرصت بسیار مناسبی برای رصد آن با استفاده از ابزار اپتیکی خواهد بود. شرایط مطلوب در سراسر پایی ادامه خواهد داشت.

سه شنبه 23 آبان

ساعت 17:11 هلال اول ماه جمادی الاول 1445 هجری قمری با استفاده از ابزار اپتیکی قابل رؤیت خواهد بود در این هنگام با استفاده از ابزار مناسب بعلاوه می توانید شاهد مقارنه 2.5 درجه ای قمر زمین با سیاره عطارد و هم نشینی 4.4 درجه ای آن با قلب العقرب باشید.

حدود ساعت 7 یا 8 شب می توانید صورت فلکی اسب بزرگ را با ارتفاع زیاد سمت جنوب آسمان ببینید. با استفاده از لبه سمت راست آن می توانید ستاره فم الحوت (Fomalhaut) و کنار آن زحل را ببینید و لبه سمت چپ این صورت فلکی هم به سمت بتا نهنگ اشاره دارد.

کهکشان فرفره (Pinwheel) یا M33 با روشنایی کم در صورت فلکی مثلث (Triangulum) است که اگر یک تلسکوپ بزرگ و یک آسمان بسیار تاریک در اختیار داشته باشید، می توانید از جزئیات بصری ظریف آن لذت ببرید.

چهارشنبه 24 آبان

هنگامی که ستاره فم الحوت در حال حرکت به سمت جنوب باشد، اولین ستارگان جبار در آستانه طلوع کردن از افق شرقی هستند. ستاره های شاخص یا نشانگرهای صورت فلکی خرس بزرگ (Big Dipper) هم سمت شمال، مستقیما در پایین ستاره قطبی ایستاده اند.

پنجشنبه 25 آبان

نسر واقع درخشان ترین ستاره مرتفع سمت غرب آسمان ابتدای شب است. صورت فلکی شلیاق هم به سمت چپ آن امتداد یافته و می توانید سه تا از ستاره های درخشان دیگر آن بعد از نسر واقع را هم به خوبی تشخیص دهید. اپسیلون، زتا و دلتا شلیاق ستاره های دوتایی هستند که رصد آن ها با دوربین دوچشمی بسیار آسان تر و خوشایندتر است.

در حالی که گرگ ومیش غروب خاتمه می یابد، با چشم غیرمسلح در پی هلال نازک ماه با ارتفاع بسیار کم نزدیک افق جنوب غربی باشید. درست در سمت چپ بالای آن، با استفاده از دوربین دوچشمی می توانید چهار ستاره دسته قوری صورت فلکی کمان (Sagittarius) را ببینید. عرض دسته کمی کمتر از 5 درجه است، بنابراین در میدان دید بیشتر دوربین های دوچشمی قرار می گیرد.

آدینه 26 آبان

هنگام شب برای یافتن هلال ماه رو به افزایش فاز، به جنوب و جنوب غربی آسمان نگاه کنید. در این هنگام قمر زمین همراه با زحل در سمت چپ بالای آن و ستاره الطیر در سمت راست بالای آن یک مثلث بزرگ و تقریبا متساوی الاضلاع را تشکیل می دهد که هر ضلع آن حدود چهار مشت یا 40 درجه است.

شرایط سیارات در هفته چهارم آبان 1402

عطارد هنوز در ژرفای نور پس از غروب خورشید پنهان است.

زهره با قدر 4.4- بسیار درخشان است و از ساعاتی پیش از طلوع خورشید سمت شرق و جنوب شرقی دیده می گردد. این هفته ناهید را دیدن کنید که از نزدکی ستاره کم نظیر گاما سنبله با قدر 3 می گذرد. این دو جرم سماوی در 26 آبان به فاصله 1.2 درجه ای هم می رسند و این چشم انداز با ابزار اپتیکی قابل مشاهده خواهد بود.

مریخ هنوز در پس درخشش خورشید از دید پنهان است.

مشتری با قدر 2.9- در صورت فلکی حمل جای گرفته است و حدود یک هفته از مقابله آن گذشته است. غول گازی منظومه شمسی هنگام غروب بر شرق آسمان مسلط است، حدود ساعت 23:00 به بالاترین ارتفاع سمت جنوب می رسد و پیش از طلوع آفتاب، غروب می نماید. در یک نمای تلسکوپی، مشتری هنوز 49 یا 48 ثانیه قوسی عرض دارد.

زحل با قدر 0.7 را همچنان می توانید در صورت کم نور دلو (آب ریز) پیدا کنید که اوایل غروب در جنوب آسمان با رنگ مایل به زرد می درخشد.

اورانوس با قدر 5.6 هم در صورت فلکی حمل قرار گرفته است و فاصله آن با مشتری 12 درجه است. این سیاره 22 آبان به مقابله می رسد. در یک تلسکوپ با قدرت بالا، اورانوس به شکل یک توپ کوچک دیده می گردد که 3.8 ثانیه قوسی قطر دارد.

نپتون با قدر 7.8 در مرز دو صورت فلکی دلو و حوت است و در اوایل عصر با ارتفاع زیاد، 24 درجه شرق زحل قرار گرفته است. قطر ظاهری این سیاره فقط 2.3 ثانیه قوسی است که رصد آن را حتی از اورانوس دشوارتر می نماید اما باز هم غیرستاره ای بودن آن کاملا واضح است.

عکس کاور: هلال باریک ماه

Credit: Cloudy Nights

منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم